TBDY2018'E GÖRE R VE D KATSAYISI SEÇİMİ

Deprem yönetmeliğine göre yapıları tasarlarken hedeflenen süneklilik düzeyine göre R (taşıyıcı sistem davranış katsayısı) ve D (dayanım fazlalığı katsayısı) seçimi yapılır ve buna uygun olacak şekilde ek sismik tasarım koşulları uygulanır. Süneklilik düzeyinin yanında taşıyıcı sistem teşkillerine göre R ve D katsayıları değişebilmektedir. Burada en önemli konu seçilen R ve D katsayısına uygun taşıyıcı sistem modellemesi yapmaktır.

Örneğin X ve Y doğrultusunda C11 sistem seçimi yapıldıysa her iki doğrultuda moment aktaran çerçeveler ile depreme dayanıklı taşıyıcı sistem teşkil edilmek zorunluluğu vardır veya C13 seçilirse ilgili doğrultularda tüm deprem kuvvetlerini deprem çaprazları alacak şekilde modelleme yapılmalıdır. Seçilen taşıyıcı sistem tipine uygun modelleme ve tasarım yapılmazsa alınan R ve D katsayılarının hiç bir geçerliliği yoktur. Bu nedenle yapılan tüm hesaplar yanlış olur.

Çelik yapı sistemlerinde bir çok yapı tipi bulunmakta ve bunların hepsini tek bir tabloda tanımlamak kolay olmamaktadır. Burada mühendisin bu katsayıları seçerken çoğu durumda yorum yapması gerekebilmektedir. Örneğin deprem etkilerini 12m 'yi geçen konsol kolonlarla taşındığı sistemlerde R ve D katsayısının ne alınacağı veya makasla geçilmiş tek katlı hangar tipi yapıların hangi sınıfa dahil edileceği gibi. Burada önemli olan yapıdan beklenilen davranışın idealizasyonu ve hangi kuvvetlere direnç göstermesinin beklenildiğidir. Kaba bir şekilde açıklanacak olursa sismik kuvvet taşıması beklenmeyen bir sistemde bu koşulların aranmasıda gerekmemektedir.